Jeszcze 20 lat temu w Polsce autostrady i drogi ekspresowe były rzadkim zjawiskiem. Teraz ich sieć liczy o ponad 4 tys. km więcej, a niebawem przekroczy 5 tys. km. Plany przewidują, że do końca 2030 r. przybędzie kolejny tysiąc. Wiemy zatem, że są, ale czy wiemy, co je od siebie odróżnia?

Autostrady i drogi ekspresowe – różnice

Podróżując po drogach szybkiego ruchu rzadko kiedy zastanawiamy się, czy to autostrada, czy droga ekspresowa. Nawet gdyby miałoby to dla nas znaczenie, to wskazanie różnic między tymi drogami nastręcza sporo trudności. Przecież i jedna, i druga mają po dwie jezdnie, minimum dwa pasy ruchu, wjeżdża się na nie węzłami… Różni je kolor drogowskazów, a jak to z kolorami bywa, niekoniecznie je pamiętamy i niekoniecznie wiemy, jaki do czego przypisać. No dobrze, szukając różnic nasuwa się jedna – wyższa dozwolona prędkość na autostradzie niż na ekspresówce. To szczególnie dobrze wiedzą kierowcy osobówek i aut dostawczych o masie do 3,5 tony. Dla odświeżenia wygląda to następująco. Autostradą kierowcy aut o dmc poniżej 3,5 tony mogą poruszać się 140 km/h. Dwujezdniowa droga ekspresowa narzuca limit 120 km/h, a jednojezdniowa 100 km/h. Pojazdy o dmc powyżej 3,5 tony (poza niektórymi autokarami) na obu trasach mogą maksymalnie rozpędzić się do 80 km/h. Przywołane autokary, ale tylko ze specjalnym wyposażeniem technicznym, mogą rozpędzić się do 100 km/h.
A jakie są jeszcze inne różnice? O tym poniżej.

Parametry techniczne

Szczegóły projektowania dróg, nie tylko krajowych, są zawarte w rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie oraz rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie przepisów techniczno-budowlanych, jakim powinny odpowiadać autostrady płatne.

Przywołując wspomniane przepisy, autostrada to droga spełniająca najwyższe parametry techniczne. Jest dwujezdniowa, a wjeżdża się na nią wyłącznie przez węzły rozlokowane w odstępach nie mniejszych niż 15 km. Jedynie w granicach lub sąsiedztwie dużego miasta lub zespołu miast odstęp między węzłami może być nie mniejszy niż 5 km. Wyjątkowo dopuszcza się pojedyncze odstępy nie mniejsze niż 5 km, a w granicach lub sąsiedztwie dużego miasta lub zespołu miast – nie mniejsze niż 3 km. Autostrada są powiązane z drogami klasy G (główna) i wyższych klas, a ekspresówki również z drogami klasy Z (zbiorcze). Odstępy między węzłami na drogach ekspresowych lub skrzyżowaniami poza terenem zabudowanym nie powinny być mniejsze niż 5 km. W terenie zabudowanym w granicach lub sąsiedztwie dużego oraz średniego miasta to już minimum 3 km. Dopuszcza się pojedyncze odstępy między węzłami lub skrzyżowaniami nie mniejsze niż 3 km poza terenem zabudowanym, a na terenie zabudowanym – 1,5 km.

Liczba jezdni

Rozporządzenie rozstrzyga, że autostrada nie może być drogą jednojezdniową, ale droga ekspresowa również nie. Takie rozwiązanie było możliwe tylko w przypadku dróg ekspresowych, i to wyłącznie poza terenem zabudowanym, których realizację podzielono na etapy. Przekrój 2+1 (naprzemiennie dwa i jeden pas ruchu w danym kierunku) był możliwy, ale tylko poza terenem zabudowanym i również przy etapowaniu inwestycji. Przykładem takich jednojezdniowych dróg ekspresowych są odcinki S22 Elbląg – Grzechotki (granica państwa), S19 w okolicy Rzeszowa i Kocka (w realizacji jest rozbudowa o drugą jezdnię) oraz fragment S1 prowadzący do granicy ze Słowacją.

Liczba pasów ruchu wynika z prognozowanego natężenia ruchu w perspektywie 30-40 lat po wybudowaniu drogi. Na autostradzie pas ruchu ma szerokość 3,75 m, czyli może być o 25 cm szerszy niż na drodze ekspresowej. Na trzyjezdniowych odcinkach autostrad, które obecnie powstają, wszystkie pasy będą miały po 3,75 m. Rezerwa przewidziana pod ewentualną dobudowę kolejnego pasa ruchu również przewiduje jego pełną szerokość. Wyjątkiem jest poszerzony o trzeci pas ruchu odcinek autostrady A2 na wysokości Poznania. Tu ze względu na poprzednie przepisy zachowano węższą rezerwę. Po ubiegłorocznej przebudowie pasy ruchy mają 3,5 m szerokości. Taką samą szerokość będą miały również pasy ruchu na planowanym do przebudowy odcinku A2 pomiędzy Łodzią i Warszawą.

Autostrada ma też o pół metra szerszy pas awaryjny i pobocze gruntowe niż droga ekspresowa (odpowiednio 3 m – 1,25 m oraz 2,50 m – 0,75 m). Pod budowę autostrady potrzebujemy minimum 60, lub gdy mają być trzy pasy ruchu, 70 metrów pasa drogowego. Dla ekspresówek będzie to odpowiednio o 20 metrów mniej.

Skrzyżowania

Skrzyżowanie autostrady z inną autostradą, drogą ekspresową lub klasy GP (główna ruchu przyspieszonego) możliwe jest tylko na węźle drogowym. W wyjątkowych przypadkach dopuszcza się węzeł na skrzyżowaniu z drogą klasy G. W przypadku dróg ekspresowych dopuszczalne są jednopoziomowe skrzyżowanie skanalizowane na przecięciu z drogą klasy GP. Dla drogi klasy G może to być węzeł lub skrzyżowanie skanalizowane, a dla przecięcia z drogą klasy Z dopuszcza się wyjątkowo skrzyżowania na prawe skręty.

Bezpieczeństwo

Przemierzający kolejne kilometry autostradą lub drogą ekspresową raczej nie dostrzegą różnic w rozwiązaniach technicznych służących bezpieczeństwu poruszania się po drodze. W obu przypadkach montowane są takie same bariery, ogrodzenie trasy, przejścia dla zwierząt. Tylko na płatnych odcinkach autostrad zauważyć można urządzenia łączności alarmowej. Każdego kierowcę obowiązuje ruch prawostronny i utrzymanie odstępu. Zalecany dystans między pojazdami wynosi 3 sekundy.

Bezpieczeństwo to priorytet dla SafeFleet. Zapraszamy do zapoznania się z naszymi propozycjami dla transportu.

Opracowane z wykorzystaniem materiałów GDDKiA.

.